Abstract :
Trefwoord: Cyberpesten
Wat zijn de ervaringen en noden omtrent cyberpesten, zowel bij leerlingen in het secundair onderwijs, als bij leerlingbegeleiders en PCLB-medewerkers? Voor het antwoord op deze vraag werd er d.m.v. enquêtes bij leerlingen, en gesprekken met leerlingbegeleiders en PCLB-medewerkers een onderzoek gevoerd. Omdat mijn stage grotendeels plaatsvond in de Provinciale Handelsschool te Hasselt ondervroeg ik 236 leerlingen uit deze school en voerde ik gesprekken met enkele leerlingbegeleiders. De enquête voor de leerlingen peilde naar het gebruik van sociale media, het in aanraking komen met cyberpesten, de betekenis die men aan cyberpesten geeft, de ervaringen van daders en slachtoffers, de personen waarbij men hulp zou zoeken, en mogelijke aanbevelingen rond de preventie en het aanpakken van cyberpesten. Deze bevraging zorgde niet voor representatieve resultaten, maar werd toch uitgevoerd o.w.v. de nieuwsgierigheid naar de ideeën en aanbevelingen van de leerlingen zelf.
Situering stageplaats:
Het PCLB werkt schoolondersteunend, bijvoorbeeld door samen met de school een stappenplan rond cyberpesten op te maken, en leerlinggebonden. Hiermee wordt de eigenlijke begeleiding van de leerling bedoeld, waarbij het PCLB altijd rekening houdt met een aantal waarden, zoals vertrouwen, discretie, deskundigheid, teamwork, enzovoort. De hulpvragen die terecht komen bij het PCLB kunnen erg verschillen. Een hulpvraag omtrent cyberpesten behoort tot het werkingsdomein ‘psychisch en sociaal functioneren’.
Theoretisch gedeelte:
Om het praktisch gedeelte van het eindwerk te kunnen begrijpen, is het belangrijk om op de hoogte te zijn van volgende onderwerpen: het verschil tussen plagen en pesten, de verschillende rollen bij pesten (pester, slachtoffer, meeloper, aanmoediger, buitenstaander, helper of verdediger, omstaander), de oorzaken van pesten (groepsvorming, agressie, macht, frustratie, thuissituatie, verveling, normen en waarden, gedrag van het slachtoffer), de gevolgen van pesten, de verschillende manieren van pesten (direct en indirect) waarbij cyberpesten in beide vormen kan voorkomen, de vormen van cyberpesten (via e-mail, websites, chatrooms, sociale media, telefoon), de verschillende
sociale media en zijn kenmerken, en cyberpesten preventief en curatief. Al deze onderwerpen worden beschreven zodat men ‘cyberpesten’ beter kan begrijpen en men enkele vragen en resultaten uit het praktisch gedeelte kan linken aan bepaalde theorie.
Praktisch gedeelte:
In het praktisch gedeelte zijn de onderzoeksresultaten van de leerlingen terug te vinden, alsook de peilingen bij de leerlingbegeleiders en het PCLB. Wat er opvalt is dat cyberpesten veel voorkomt, iets meer bij meisjes dan bij jongens. Meisjes zijn er ook gevoeliger voor en vragen iets meer naar een betere preventie en aanpak ervan. Verder is het opvallend hoe subjectief het onderwerp ‘cyberpesten’ is, iedere persoon geeft er een andere betekenis aan en voor iedere persoon verschilt de grootte van de stap naar hulp. De grote meerderheid van de leerlingen hebben het meeste vertrouwen in vrienden en ouders. Het CLB, de leerlingbegeleiding en de directie scoren minder goed. Dat cyberpesten veel voorkomt is niet verwonderlijk door het veelvuldig gebruik van sociale media in onze maatschappij, vooral jongeren kunnen niet meer zonder. Veel leerlingen vulden verschillende aanbevelingen in, waarvan klassikale lessen, gesprekken tussen slachtoffer en dader, en straffen het meest werden aangehaald. Hulpvragen omtrent cyberpesten komen in de eerste plaats vaker bij de leerlingbegeleiders terecht dan bij het CLB, doordat de eerste signalen van pesten ook vaak van vrienden of leerkrachten komen. Leerlingbegeleiders en het CLB hanteren bij pesten meestal de No Blame methodiek en deze werkt goed.
Kritische kijk:
Het steeds meer voorkomen van sociale media en cyberpesten mag niet genegeerd worden. Als leerlingen gebruik willen maken van sociale media, moet men deze keuze respecteren en vanuit deze richting verder denken. Jongeren van vandaag groeien op met sociale media en het probleem cyberpesten is onmogelijk aan te pakken door het verbieden ervan.
Conclusies en aanbevelingen:
Cyberpesten is een subjectief en complex gegeven doordat iedereen cyberpesten anders definieert, het zich grotendeels in de privésfeer afspeelt en de angst om de stap naar de hulp te zetten erg groot is. Door mijn mening en ideeën, samen met die van de leerlingen, leerlingbegeleiders en het PCLB samen te voegen, kwam ik tot het opstellen van een interactieve PowerPointpresentatie. Bij deze presentatie wordt er ingegaan op het gebruik van sociale media, de betekenis die men aan cyberpesten geeft, de rollen bij cyberpesten, het bystander effect, de eigen ervaringen, wetgeving rond cyberpesten, en tips i.v.m. assertief reageren. De PowerPoint kan klassikaal toegepast worden in het kader van preventie of bij het opmerken van de eerste signalen van cyberpesten, maar kan ook gebruikt worden bij een kleine groep leerlingen of een gesprek tussen de dader en het slachtoffer. De leerlingbegeleider of PCLB-medewerker kan zelf beslissen van welke dia’s hij/zij gebruikt maakt. Tot slot kunnen andere scholen de enquête over cyberpesten door hun leerlingen laten invullen, dit geeft een goed beeld over het voorkomen en de meningen omtrent cyberpesten bij de leerlingen. |
Home 
